12 Mayıs Dünya Hemşireler Günü, “Sağlık Sisteminde Doktorlar işin beyni ise Hemşireler de işin kalbidir.
“Sağlık Sisteminde Doktorlar işin beyni ise Hemşireler de işin kalbidir. Doktorlar Hemşiresiz, Çocuklar Annesiz” olamazlar.
Dünya’da ve Türkiye’de 12 Mayıs tarihleri “Dünya Hemşireler Günü“ olarak kutlanmaktadır.
Hemşire Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre; Mesleki eğitim almış, tabip, laborant, hasta bakıcı gibi sağlık personelleriyle iş birliği yaparak hastanın tedavisini sağlayan sağlık çalışanına verilen isimdir.
Hemşirelik Mesleği; Birey, aile ve toplumun sağlığını koruma ve geliştirmeye odaklanan, ideal sağlık düzeyine ve yaşam kalitesine ulaştırmayı hedefleyen sağlık hizmetleri sektörüne bağlı bir meslektir
Hemşireler, hasta bakımına yaklaşım, eğitim ve uygulama kapsamı bakımından diğer sağlık ekibi üyelerinden ayrılır. Hemşirelik, geniş uygulama alanlarına sahiptir. Birçok hemşire tabiplerin yaptığı tedavi planlamasıyla hastalara tedavi sağlamaktadır. Bakım sağlama rolü, hemşireliğin tarihsel imajını şekillendirmiştir. Hemşirelere eğitim düzeyinde yapılan çeşitli düzenlemelerle bağımsız çalışmaya olanak sağlanmıştır. Savaş sonrası dönemde hemşirelik eğitimi, gelişmiş ve uzmanlaşmış kimlik, birçok geleneksel düzenlemeler ve değişen sağlayıcı rollerle bir çeşitlilik süreci geçirmiştir.
Peki Hemşire nedir?, Hemşire kimdir?, Hemşire olmadan yaşanır mı? Hemşirenin bu kadar hayati anlam taşıyan durumu ne kadar bilinmektedir. Bu gün nedeniyle 46 yılımı verdiğim sağlık sektöründe Hemşirelik ve hemşirelerle ilişkili neler yaşadım… Dilim döndüğünce sizlerle paylaşmak istiyorum.
Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığında ve Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Temsilciliğinde görev yaptığım 30 yıldan fazla sürede Hemşirelik konusu hep dikkatimi çekmiştir. O dönemde hem Dış İlişkiler de hem de DSÖ Türkiye Temsilciliğinde sorumlusu olduğum web sitelerinde Türkiye ve Dünya’daki hemşirelik çalışmalarına geniş yer verdiğim o dönemin yönetici hemşireleri tarafından da bilinmektedir. Ayrıca, 1992-2000 yılları arasındaki dönemde görev yaptığım dönemin Sağlık Bakanlarına yurtdışı ziyaretlerde Hemşireleri de temsilen heyet üyeleri almalarında ısrarım ve katkım olmuştur.
Dünya Hemşireler Günü olarak 12 Mayıs’ın seçilmesinin sebebi; 1820 Yılında İtalya’nın Floransa kentinde doğan İngiliz Florence Nightingale, modern Hemşireliğin kurucusu olarak tarihe geçmiş bir isim. Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında İstanbul’da Selimiye Kışlasında da görev (1854-1856) yıllarında yapan ve ‘Lambalı Kadın’ diye de anılan Florence Nigthingele’nin doğum günü olan 12 Mayıs tüm dünyada “Dünya Hemşireler Günü” olarak kabul edilmiştir. Türkiye’de ise Hemşireler Günü; 1964 yılından beri kutlanmaktadır ve 12-18 Mayıs tarihlerinde Hemşirelik Haftası çerçevesinde etkinlikler düzenlenmektedir.
Bugün, Modern Hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale’in (12.5.1820) doğumunun da 200. Yıldönümü. Onun şahsında Ülkemizdeki ve tüm Dünya’daki hemşireleri de kutluyorum.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) hemşireyi, dünyanın sağlığına kavuşmasında kilit sağlık çalışanı olarak göstermektedir. DSÖ ve Uluslararası Hemşireler konseyi tarafından, Nisan 2020 yılında yayınlanan, ülkemizin de içinde yer aldığı 191 ülkenin 2020 hemşire durum raporunda, 21. yüzyılın sağlık hedeflerine ulaşılmasında hemşirelerin daha etkili olması için güçlendirilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Bu nedenle de Dünya Sağlık Örgütü ve paydaşları tüm hükümetlere çağrıda bulunmuştur. Bu çağrıda hemşire iş gücü yaratılması ve ön görülen eksikliklerin giderilmesi; hemşirenin karar alma süreçlerinde etkili rol alması; liderlik pozisyonlarına daha fazla hemşireye yer verilmesi; adil maaş, iş sağlığı ve güvenliği haklarını içeren çalışma koşullarının iyileştirilmesi; hemşirelik eğitiminin iyileştirilmesine ve lisans düzeyinde olmasına yönelik yatırımlar yapılması yer almaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü Hemşirelik alanında aşağıdaki çalışmaları gerçekleştirmiştir.
- 7 Nisan 2020 Dünya Sağlık Gününde, Dünyanın ilk Hemşirelik Raporu
- 2003, 56. Dünya Sağlık Asamblesinde “Hemşireliğin ve Ebeliğin Güçlendirilmesi Kararı” alındı.
- 2002 DSÖ Avrupa Hemşirelik ve Ebelik Yönetim Konferansı
- 2000 yılında “Hemşireler ve Ebeler için Münih Bildirgesi”
- 1988 yılında “Avrupa Hemşirelik Viyana Bildirgesi” yayınlandı.
Uluslararası Hemşireler Konseyi her yıl olduğu gibi 2020 yılında, tüm hemşirelerin tek ses olması için ortak bir tema belirlemiştir. Dünya hemşirelerinin 2020 yılı teması, “Hemşireler Dünya Sağlığında Öncü Bir Ses” olarak açıklanmış ve 2018 yılında başlayan “Hemşirelik Şimdi” kampanyası ile dünyada gündem olmuştur. Bu temada birey odaklı bakım, profesyonellik, dünyayı sağlığına kavuşturmanın önündeki engeller, dünyayı sağlığına kavuşturmada imkanlar ve hemşireliğin gücü yer almaktadır.
Hemşirelik Mesleği ile ilgili olarak Türkiye’de ve Dünya’da önemli bazı düzenlemeler;
2 Mart 1954 tarih ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu ile hemşireliğin tanımı
«Türkiye’de üniversitelerin hemşirelik ile ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksek okullarından mezun olan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenler ile öğrenimlerini yurt dışında hemşirelik ile ilgili, Devlet tarafından tanınan bir okulda tamamlayarak denklikleri onaylanan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenlere Hemşire unvanı verilir»
Türkiye’de hemşirelik eğitimi Sağlık Meslek Liseleri ve Üniversitelerin ilgili bölümlerinde yapılmakta iken; 2014 yılı itibarı ile Sağlık Meslek Liselerinin hemşirelik alanlarından mezun olanlar Hemşire Yardımcısı unvanı alırken, Hemşirelik unvanı lisans eğitimi düzeyine yükseltilmiştir. Hemşirelik eğitimi, lisans düzeyinde 4 yılda verilmektedir. Lisans mezunu hemşireler meslekleriyle ilgili Lisansüstü eğitim aldıktan sonra ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra Uzman Hemşire olarak görev yaparlar.
Hemşireler ve diğer sağlık ekibi üyeleri, yaşam kalitesini artırmak için hastalığın tedavisine odaklanarak bakım planı geliştirir.
Hemşireliğin tanımını Türk Hemşireler Derneği Eğitim Komisyonu’nu: “Hemşirelik, bireyin, ailenin ve toplumun sağlığını ve esenliğini koruma, geliştirme ve hastalık halinde iyileştirme amacına yönelik, hemşirelik hizmetlerinin planlanması, örgütlenmesi, uygulanması, değerlendirilmesinden ve bu hizmetleri yerine getirecek kişilerin eğitiminden sorumlu; bilim ve sanattan oluşan bir sağlık disiplinidir” şeklinde yapmaktadır.
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanıp, 8 Mart 2010 tarihinde 27515 sayı ile Resmi Gazete’ de yayınlanan Hemşirelik Yönetmenliğine Göre; Hemşirelik hizmetlerinin kapsamı;
a) Birey, aile, grup ve toplumun sağlığının geliştirilmesi, korunması, hastalık durumunda iyileştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması amacıyla hemşirenin yerine getirdiği bakım verme, hekimce hazırlanan tıbbî tanı ve tedavi planının oluşturulması ve uygulanması, güvenli ve sağlıklı bir çevre oluşturma, eğitim, danışmanlık, araştırma, yönetim, kalite geliştirme, işbirliği yapma ve iletişimi sağlama rolleri,
b) Mesleki eğitimle kazanılan bilgi, beceri ve karar verme yeteneklerini kullanarak, insanlara yaşadıkları ve çalıştıkları her ortamda doğum öncesinden başlayarak yaşamın tüm evrelerinde meslek standartları ve etik ilkeler çerçevesinde sunduğu hemşirelik bakımı,
c) Hemşirelik hizmetlerinin ve bu hizmetlerden sorumlu insan gücü kaynaklarının, diğer kaynakların ve bakım ortamının yönetimi ile risk yönetimidir.
Hemşirenin Hangi İşlerden Sorumludurlar?
Bakımındaki hastaların tüm tıbbi ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlü olan hemşirelerin sorumlulukları şu başlıklar altında toplanabilir;
- Hemşire, gelen hastaları kabul eder ve muayene içi gerekli hazırlıklarını yapar
- Acil bir durumda ilk yardım tedavisi uygulamak,
- Hasta bakım gereksinimlerini değerlendirmek ve planlamak,
- Hastaları tetkikler için hazırlamak,
- Ameliyathaneyi hazırlar ve ameliyat ekibine yardımcı olmak,
- Operasyon öncesi ve sonrası hastaya bakım sağlamak,
- İlaç ve serumları uygulamak,
- Hastaların tıbbi öykülerini rapor etmek ve durumlarındaki değişiklikleri izlemek,
- Hasta kan örneği alarak kayda geçirmek,
- Hastanın; kan basıncı, şeker, ateş ölçümlerini yaparak raporlamak,
- Araba kazası, yanık, kalp krizi ve felç gibi acil tıbbi durumlarda anında bakım sağlamak,
- Hasta bakımının, fiziksel aktivite ve uygun beslenmeyi içeren her yönüne dikkat etmek,
- Hastaya, arkadaşlarına ve ailesine psikolojik ve manevi destek vermek,
- Yönetmeliklere uyarak güvenli ve temiz çalışma ortamını korumak,
- Meslek profesyonelleriyle birlikte çalışmaktır. C. Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın Dünya Hemşireler Günü Mesaj
T. C. Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın Dünya Hemşireler Günü Mesajı
“Bir kahraman ve bugün onun günü” mesajıyla Dünya Hemşireler Gününü kutladı
Hemşirelerimiz, kusursuz oldukları görevlerinde şimdi birer kahraman. Koronavirüse karşı mücadelede hem sağlık profesyoneli hem de adeta hasta yakını konumunda ve hastayla iletişimde daima ustalar. Duyarlı olmakta ise dünyada örnekleri yok. 12 MAYIS 2020 HEMŞİRELER GÜNÜ KUTLU OLSUN.
T. C. Sağlık Bakanlığı, Dünya Hemşireler Günü nedeniyle yayınladığı Mesajı
“Sabırla sevgiyle şefkatle dokundun hayatlara
Yarınlara umut, bugünlere sevinç, geceye gündüz oldun.
…
Sizlere teşekkürler.”
Sağlık hizmeti sunumunun önemli bir parçası olan, her şartta görevini özveriyle ve özenle yürüten hemşirelerimizin günü kutlu olsun.
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi’nin Dünya Hemşireler Günü Mesajı
Sağlık hizmetlerinin hızla piyasalaştığı günümüzde, insanların en acılı ve zorlu günlerinde özveriyle hizmet veren, bu dönemde de COVID-19 salgınında omuz omuza mücadele ettiğimiz çalışma arkadaşlarımız hemşireler, bir yandan da emeğin piyasalaşması nedeniyle daha uzun süreler, daha zor koşullarda ve güvencesiz biçimde çalışmaya zorlanıyorlar. Hepimizin onlara bir teşekkür borcu var.
Sağlık hizmet sunumunun her aşamasında yeri doldurulamaz emekleri olan hemşireler, ekip arkadaşlarımızın 12 Mayıs 2020 Dünya Hemşireler Günü’nü kutluyoruz.
Türk Hemşireler Derneği’nin 2020 Uluslararası Hemşireler Yılı ve 12 Mayıs Dünya Hemşireler Günü olarak 12.5.2020 tarihinde yayınladığı Basın Açıklaması
DSÖ ve Uluslararası Hemşireler Konseyi’nin yayınladığı rapor ve açıklamalar doğrultusunda Türk Hemşireler Derneği; ülkemizi sağlığına kavuşturmamızın önündeki engelleri 20 maddede toplamış ve “2020 yılında 20 hemşirelik sorunu: Toplumumuzun Nitelikli ve Güvenli Sağlık Hizmeti Almasının Önündeki Engeller” başlıklı bir metinle tüm meslektaşlarımız, karar vericiler, politika yapıcılar ve kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu metinde er alan engellerimizi bir kez daha hatırlatmak istiyoruz mesajıyla görüşlerini ortaya koymuştur. (Detay için aşağıdaki bağlantıya bakınız.)
Yazar: Bekir Metin, DSÖ Türkiye eski Temsilcisi, Ankara, 12 Mayıs 2020
İlgili Yayınlar:
DSÖ Türkiye Temsilcisi Dr. Pavel Ursu’nun 12 Mayıs Dünya Hemşireler Günü Mesajı
Dünya Sağlık Örgütü‘nün “12 Mayıs Uluslararası Hemşireler Günü” Mesajı Video
