Dünyanın gözü kulağı Antalya’daydı. Rusya-Ukrayna-Türkiye arasında tarihi zirve.

Rusya’nın,  24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya başlattığı “Özel Harekatın” savaşın sona erdirilmesi için Antalya’da devam eden “Antalya Diplomasi Formu” sırasında, bugün (10 Mart 2022 tarihinde) T. C. Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitri Kuleba’nın katıldığı üçlü Barış Zirvesi, 1.5 saat sürdü. Barış zirvesi saat 11.20’de başladı, saat 12.50’de sona erdi.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, Antalya’da Rusya-Türkiye-Ukrayna Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın ardından ayrı ayrı basın toplantısı düzenlediler.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitri Kuleba‘nın basın toplantısında “Ben buraya insanı bir amaçla geldim. Lavrov’un talepleri teslimiyet listesi gibi. Biz savaşı durduramıyoruz. Bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa savaşı durduramayacağız” ifadesi öne çıktı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise “Bugün şu anlaşıldı müzakerelerin yerini alacak hiçbir şey yoktur. Günlük olarak insani koridorların açılmasına yönelik önerimizin hala geçerli olduğunu teyit ettik. Ukrayna’ya silah gönderenler eylemlerinden sorumludurlar. Kiralık savaşçıları da teşvik edenler bundan sorumlu olacaktır. Öte yandan Lavrov, “Nükleer savaş olacak mı” sorusuna “İnanmak istemiyorum ve inanmıyorum” yanıtını verdi. “Bizler, Ukrayna’yı silahlandıran ülkelerin, kendileri için devasa bir tehdit oluşturduğunu düşünüyoruz. Burada Stinger füzeleri ve roketatarlar var. Ukraynalı yetkililer, silahları hiçbir belge ve kayıt olmadan dağıtıyor” diyerek özellikle İtalya, ABD ve İngiliz medyasından gelen sorulara diplomasi sınırları içerisinde sert yanıtlar verdi.

Özel mülkiyetin ve güvenlik çıkarlarının hiçbir şekilde ayaklar altına alınmasını istemediklerini vurgulayan Lavrov, “Burada Batı’ va Avrupa’nın da çıkarlarının da ayaklar altına alındığını görüyoruz. Biz Ukrayna’nın tarafsız bir ülke olmasını istiyoruz. NATO’nun genişlemesine karşı çıkarak hiçbir şekilde Ukrayna’nın güvenliğini sağlamasına karşı çıkmıyoruz. Aslında Rus silahlı güçlerinin işlediği canavarlıklarla ilgili bir sürü iddiayla karşılaşıyoruz. Bu doğumevinde tüm hemşire doktorların kovulduğuna ilişkin veriler BM’ye 3 gün önce sunuldu” diye konuştu.

Biyolojik Silah İddiası

Biyolojik silahların saldırılar sırasında kullanıldığına ilişkin iddialar olduğunu belirten Lavrov, “Askeri biyolojik laboratuvarlar biyolojik silahların yasaklanmasıyla ilgili sözleşmeye aykırı olarak oluşturulmuştur. Bu denemelerin barışçıl amaçlarla yapılmadığı çok açıktır. Her durumda aslında objektif haberler, bilgiler veren tarafla kimse ilgilenmiyor. Devlet Başkanımız da hükümetimiz de bu konular üzerinde çalışıyor. Halkımız birtakım güçlüklerle karşı karşıya kalıyor. Bu krizden sağlıklı bir şekilde çıkmayı umuyoruz. Herkesin de bilinçli bir şekilde krizden çıkmasını diliyoruz. Pentagon’un Ukrayna topraklarında onlarca askeri biyolojik laboratuvar oluşturduğu iddiaları bizi endişeye düşürüyor. Bu konudaki sorulara cevap istiyoruz. Batı’nın Ukrayna’dan istediği tek şey sürekli bu ülkenin Rusya’ya karşı çalışmasıydı” ifadelerini kullandı.

“Putin, Zelenski ile görüşmeyi reddetmeyecek”

Putin’in temaslardan asla kaçınmayacağının altını çizen Lavrov, şunları kaydetti: “Sadece bu temasların laf olsun diye gerçekleşmesini istemiyoruz. Bunu Kuleba ile görüştük. Putin, Zelenski ile görüşmeyi reddetmeyecek” dedi.

Lavrov son olarak, “Yaptırımlar konusunu öyle bir çözeceğiz ki Batılılara asla bağımlı olmayacağız. Öyle tedbirler alacağız ki benzer duruma bir daha düşmeyeceğiz” dedi.

“Ukrayna Dışişleri Bakanı, Lavrov kararlılık sergilemedi”

Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba; Toplantının hem kolay hem de zor olduğunu belirtti. “Zordu çünkü ben elimden geleni yaptım. Amacım en azından diplomatik bir çözüm bulmaktı. En trajik durum şu an Mariupol’de yaşanıyor. Kent bombardıman altında havadan bombardıman altında. Ve ben de insani bir amaçla buraya geldim. Amacım insani bir koridorun oluşmasını sağlamak Mariupol’den sivillerin çıkışını sağlamak için. Ne yazık ki Bakan Lavrov bu konuda kararlılık sergilemedi ancak ilgili yetkililerle yazışacağını belirtti” diye konuştu.

“Ben çözüm bulma, kendisi dinleme amacıyla geldi”

Toplantıda 24 saatlik ateşkes kısmının da ele alındığını kaydeden Kuleba, “Herhangi bir ilerleme kaydetmedik bu konuda. Öyle gözüküyor ki farklı karar alıcıların devreye girmesi gerekecek. Çabalarımızı sürdürmeye karar verdik. Bu formatta yeniden görüşürüm. Ben burada (Antalya’da) bir Dışişleri Bakanı olarak, karar alabilme yetkisinde biri olarak çözüm bulma amacıyla geldim. Ama kendisi (Lavrov) sadece dinleme amacıyla geldi” ifadelerinde bulundu.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitri Kuleba ayrı ayrı açıklamalar yaptı

Ukrayna: Kendini gösterdi

Savaşın başladığı günden beri başta Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, kurmayları ve Belediye Başkanları olmak üzere birçok yetkili sosyal medyadan paylaşım ve açıklamalarda bulunurken, 15 günde Kuleba ilk kez kendini bu kadar net ve açıkça ifade etmeyi başardı.

Kuleba, “Bu formatta tekrar görüşmeye niyetliyim. Önemli bir tartışma ortamı olacaksa gelmek isterim. Çavuşoğlu’na teşekkür etmek istiyorum. Bu teması kolaylaştırmayı başardı” diyerek Türkiye’ye de desteği için teşekkür etti ve diplomasi masasından ayrılmak istemediğinin sinyalini verdi.

Kuleba, yerli-yabancı yüzlerce basın mensubunun sorularını yanıtladı ve Kiev yönetiminin yaşananlara yaklaşımını gösterdi.

Kuleba’nın “Lavrov’un talepleri teslimiyet listesi gibi” sözü uluslararası kamuoyunda yankılanırken, “Biz savaşı durduramıyoruz. Bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa savaşı durduramayacağız” ifadesi de öne çıktı.

Rusya: Ağırlıklı olarak savunma yaptı

Zirvenin en tartışmalı figürü Lavrov oldu… Basın toplantısı sonrasındaki soru-cevap bölümünde özellikle İtalyan, ABD ve İngiliz medyasına mensup gazetecilerin sorularıyla soğuk rüzgâr eserken Lavrov’un açıklamaları “savaşı meşru kılma hamlesi” olarak yorumlandı.

Özellikle toplantının sonunda BBC muhabirinin sorusuna öfkelenen Lavrov, hastaneye düzenlenen saldırı ile ilgili soruya diplomasi sınırları içinde sert yanıt verdi.

Lavrov’un soru-cevap bölümünde tek pozitif yönde yorumlanabilecek açıklaması Rus gazetesi Kommersant’ın “nükleer savaş çıkar mı” sorusuna verdiği yanıt oldu. Bu soruya, “Buna inanmıyorum, inanmak istemiyorum. ABD Başkanı Biden, kendisine soru sorulduğunda, ‘Bu yaptırımların alternatifi sadece Üçüncü Dünya Savaşı’ dedi. Kafalarından bu fikirler geçiyor ve biz kaygılanıyoruz” yanıtı verdi.

Öte yandan Lavrov, Pentagon’un Ukrayna’da çok sayıda askeri-biyolojik laboratuvar oluşturduğuna yönelik iddiaları da gündeme getirdi.

Birçok ülkenin ABD’nin yaptırımlarına destek çıkmasına, “Bu kadar köklü ülkelerden bu tür talepler gelmesi hiç yakışık almıyor” yorumunu yapan Lavrov, “Bizler, Ukrayna’yı silahlandıran ülkelerin, kendileri için devasa bir tehdit oluşturduğunu düşünüyoruz. Burada Stinger füzeleri ve roketatarlar var. Ukraynalı yetkililer, silahları hiçbir belge ve kayıt olmadan dağıtıyor” demişti.

Lavrov ayrıca açıklamasında, “Yugoslavya, ortadan kaldırılmak için bombalandı ve Kosova’nın bağımsızlığı ilan edildiğinde bütün Batı ülkeleri alkışladı. Biz kez daha tekrar etmek istiyorum; burada Rusya’yla ilgili her şeye saldırı söz konusu. Burada ölüm kalım savaşı veriliyor” diyerek de savaşa Moskova’nın yaklaşımını gözler önüne serdi.

Türkiye’nin Pozisyonu

Ukrayna ve Rusya’nın Dışişleri Bakanlarını bir araya getirmeyi başaran Türkiye bu krizin öne çıkan aktörü ve günün kazananı oldu. Türkiye’nin bir süredir iki ülke arasında arabuluculuk yapma isteği de gerçeğe dönüştü ve Ankara, arabuluculuk yapmak isteyen ülkelerin önüne geçti.

Hem Lavrov hem de Kuleba, başta Çavuşoğlu olmak üzere Türkiye’nin iki tarafı bir araya getirmek için çok çalıştığını söyledi. Kuleba, Antalya’da gerçekleştirilen 3’lü zirve formatını beğendiğini söylerken, gelecekte de bu tür bir zirveye katılmak için açık kapı bıraktı.

Ayrıca savaşın başladığı 24 Şubat 2022’den beri basın mensuplarının ilk kez hem Moskova hem de Kiev yönetimine doğrudan soru sormasına alan yaratıldı. Uluslararası haber ajansları ve medya kuruluşlarının anbean takip ettiği zirve ve ardından gelen basın toplantıları yoğun gündemde kendine yer bulmayı başardı.

Çavuşoğlu, tarafların basın toplantıları ve soru-cevap bölümü sonrasında açıklamalarda bulundu. Çavuşoğlu da tek toplantıda bir sonuca ulaşılmasının imkânsız olduğuna dikkat çekti.

Sonuç olarak, Rusya bu toplantıya çözüm için değil, mevcut rejim değişsin, Donest ve Lugansk bölgelerinin bağımsızlığı tanınsın, Ukrayna batı ile her türlü işbirliğinden vaz geçsin dayatmasını tekrar açıklamak için gelmiş. Bu koşullarda henüz savaşın sonunu görmek oldukça erkendir.

Kaynak: Yazılı ve Görsel Basın.